Historia Sztuki kurs - opis

Charakter zajęć maturalnych przygotowujących młodzież do egzaminów maturalnych, olimpijskich i gimnazjalnych z historii sztuki:

Zajęcia z historii sztuki przygotowujące do matury zaprogramowane są zgodnie z podstawą programową i kanonem maturalnym.


Zajęcia te uczą analizy formalnej i treściowej dzieła, uczą także rozumienia sztuki, która zawsze jest wynikiem różnych przejawów kulturowych. Zjawiska artystyczne zaś implikują się, przenikają, "walczą" ze sobą, dziedziczą i anektują różne działania, przeczą sobie i admirują czasy przeszłe - z takimi mechanizmami właśnie zapoznaje się uczestnik zajęć w Pracowni Historii Sztuki.
Zajęcia te mają charakter interdyscyplinarny, ponieważ nie można ani zrozumieć historii sztuki, ani zapamiętać wielu faktów, bez podstawowych wiadomości z zakresu antropologii, historii, filozofii, historii religii i literatury. Dopiero w połączeniu z wszystkimi dziedzinami humanistycznymi rozumiemy dzieło na płaszczyźnie ikonologicznej, czyli wnikamy w najgłębszy sens badanego dzieła.

Do prowadzenia zajęć wykorzystywane są wszelkie materiały konieczne do prezentowania dzieł. Jakość zdjęć jest szczególnie kontrolowana i konfrontowana z rzeczywistym wyglądem kompozycji. Bardzo ważne jest bowiem ukazanie obrazu w prawdziwych barwach, a architektury i rzeźby w różnych ujęciach i z różnych punktów perspektywy. W Pracowni Historii Sztuki są także książki z zakresu historii sztuki, są też filmy o sztuce. Oczywiście do pokazów slajdów służy rzutnik multimedialny.
Przed zajęciami można również obejrzeć prezentację z poprzednich zajęć. Wszelkie definicje są prezentowane na slajdach, także można je kserować.

Ilość zajęć poświęconych poszczególnym epokom wynika ze szczegółowo opracowanego planu wspartego o wieloletnie doświadczenie w prowadzeniu tego typu kursów. Zatem skoro podstawa programowa skupia się bardziej na wybranych epokach, a inne okresy w sztuce uwzględnia w nieco mniejszym stopniu, to i w ten sposób organizowane są zajęcia w Pracowni Historii Sztuki.
Jednocześnie należy zwrócić uwagę na to, że wszelkie problemy w sztuce omawiane są nie tylko "kurczowo" trzymając się kanonu. Ilustrowanie tych zagadnień dodatkowymi dziełami urozmaica zajęcia, nie ogranicza zdobywania wiedzy, pozwala na lepsze zapamiętanie i zrozumienie omawianych kwestii.
Pierwsze zajęcia poświęcone są wprowadzeniu w historię sztuki z uwzględnieniem analizy formy i treści dowolnie wybranych dzieł.
Umiejętność analizy dzieła to podstawa - ani uczeń, ani żaden student, ani żaden nawet doświadczony historyk sztuki nie wie wszystkiego i nie zna wszystkich dzieł i nie pamięta wszystkich dat czy nazwisk. Zresztą nie o to chodzi, aby "pamiętać wszystko", poza tym chyba jest to niemożliwe. Natomiast można - co najmniej poprawnie - nauczyć się analizy dzieła i wówczas żadna kompozycja, nawet zupełnie nieznana, nie jest w stanie zaskoczyć egzaminowanego. Ale jednak do tego potrzebne są liczne ćwiczenia, które, co warto podkreślić, przewijają się przez cały czas spotkań.
Dopiero po tym wstępie zaczyna się analizowanie historii sztuki zgodnie z podstawą programową i z kanonem stworzonym przez egzaminatorów matury z historii sztuki.

Ponieważ sztuka prehistoryczna i sztuka starożytnej Mezopotamii na maturze z historii sztuki i na egzaminach olimpijskich oraz gimnazjalnych uwzględniana jest w niewielkim stopniu, toteż i na zajęciach nie poświęca się jej zbyt wiele czasu. Zapewne tak ustalony program nie wynika z uprzedzeń wobec powyższych etapów sztuki, ale ze względów czysto pragmatycznych. Zbyt długie studiowanie dzieł prehistorycznych i mezopotamskich, "kradnie" czas na analizowanie dzieł sztuki późniejszej, która w znacznie szerszym stopniu obowiązuje na wszelkich egzaminach.
Poza tym warto zwrócić uwagę, że uczniowie bardziej zainteresowani danym problemem, także i prehistorią i Mezopotamią, mogą korzystać z dodatkowych konsultacji, wykładów monograficznych i książek, które znajdą w podręcznej bibliotece należącej do Pracowni Historii Sztuki.
Historia sztuki starożytnego Egiptu potraktowana jest nieco dokładniej, ale też bez szczegółowej analizy archeologicznej. Zgodnie z kanonem i podstawą programową sztuka Egiptu jest omawiany na kilku spotkaniach, można także przed zajęciami obejrzeć filmy dotyczące tej epoki, korzystając z płyt DVD.
Sztuka egejska jest jedynie pewnym "preludium" do sztuki starożytnej Grecji, tak jak sztuka etruska wobec sztuki starożytnego Rzymu. Począwszy od sztuki greckiej i rzymskiej zaczyna się bardziej dokładna analiza poszczególnych dzieł i zjawisk wpływających na rozwój cywilizacji, kultury i sztuki.
Sztuka wczesnochrześcijańska, bizantyjska, przedromańska, romańska i gotycka wymaga zdecydowanie więcej czasu, i to nie tylko ze względu na ilość dzieł, ale także ze względów ikonologicznych. Liczne motywy i wątki religijne wymagają głębszych komentarzy. Także rodzaj deformacji, zwłaszcza w sztuce romańskiej, potrzebuje szerszych wyjaśnień. Stereotypowo uważa się, że w średniowieczu "wszystko" podlegało uniwersalizmowi filozofii chrześcijańskiej - zatem dlaczego dochodziło do zmian? Na to pytanie znaleźć trzeba merytoryczną odpowiedź.
Sztuka nowożytna, nowoczesna i współczesna zajmuje oczywiście najwięcej czasu. W sztuce nowożytnej należy uwzględnić specyfikę różnych szkół i podział na sztukę północną i włoską. Powinno się też wziąć pod uwagę zmiany stylistyczne, jakie zachodzą u artystów tworzących bardziej dynamicznie i jednocześnie pracujących przez całe dziesięciolecia, jak chociażby Michał Anioł, Tycjan czy Rembrandt. W sztuce nowoczesnej zwrócić trzeba na awangardowość i wyraźnie kształtującą się polemikę ze sztuką akademicką oraz wpływ na sztukę współczesną. W ogóle w sztuce XIX i XX wieku panuje "gąszcz" wszelkich zjawisk, nurtów, prądów i różnorakich "izmów" - warto w takim razie poukładać te problemy analizując ich historię i chronologię - w historii sztuki jest to niezwykle istotne i wcale niejednoznaczne.

Młodzież ma zapewnione uczestnictwo w przynajmniej jednej maturze próbnej, poza tą oczywiście, do której zobowiązana jest szkoła. Na życzenie uczniów mogą odbyć się dwie matury próbne. Pierwsza z nich obejmować powinna materiał od najwcześniejszych dziejów po czasy nowożytne, a druga matura - cały kanon aż do współczesności.
Uczeń może (powinien) przynosić do sprawdzenia prace pisemne, analizy dzieła, by lepiej przygotować się i pod tym kątem do egzaminu maturalnego.

Niekiedy można spotkać taką oto opinię: Historia sztuki nie jest na tyle trudna, aby nie przygotować się samodzielnie i nie warto zapisywać się na żaden kurs. Trzeba przyznać, że jest w tym nieco prawdy - historia sztuki nie jest rzeczywiście "dziedziną strasznie trudną" i nie jest wykluczone samodzielne przygotowanie się. Ale też można się spotkać "z apelem o pomoc", bowiem uczeń "utknął" na analizie dzieła, albo zmaga się z innym problemem. Niestety nie zawsze, choćby przecież bardzo szczera chęć pomocy, jest prawidłowym ratunkiem. Najczęściej uczniowie przekazując sobie odpowiedzi, powielają liczne stereotypowe błędy. Zatem trzeba tu bardzo wyraźnie zaznaczyć, że przedmiot ten jest bardzo rozległy, zasadza się na wielu zjawiskach kulturowych, na sztukę też wpływają mechanizmy psychologiczne i socjologiczne. Trudno to samemu dogłębnie ogarnąć - stąd propozycja i zachęta z korzystania pomocy na zorganizowanej formie kursu. Łatwiej wówczas selekcjonować materiał, poznawać najważniejsze definicje i analizować dzieło pod kątem stylistycznym i ikonologicznym.

Zapraszam do nauki historii sztuki